Bệnh tay chân miệng là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến và dễ lây lan ở trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ dưới 5 tuổi. Việc hiểu rõ 4 giai đoạn phát triển của bệnh sẽ giúp cha mẹ chủ động nhận biết, chăm sóc đúng cách và hạn chế tối đa nguy cơ biến chứng nguy hiểm cho bé yêu.
Nội dung chính
Nhận biết 4 giai đoạn phát triển của bệnh tay chân miệng
Giai đoạn 1: Ủ bệnh (3 – 7 ngày)
Đây là giai đoạn đầu tiên sau khi trẻ tiếp xúc với virus. Virus đã xâm nhập vào cơ thể và bắt đầu nhân lên nhưng chưa có biểu hiện triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, trong giai đoạn này, trẻ đã có thể lây bệnh cho người khác. Do đó, nếu trẻ từng tiếp xúc với người bị bệnh, cha mẹ nên theo dõi kỹ lưỡng dù chưa có dấu hiệu bất thường.
Giai đoạn 2: Khởi phát (1 – 2 ngày)
Giai đoạn này, trẻ bắt đầu có các biểu hiện lâm sàng nhẹ và dễ bị nhầm với cảm cúm thông thường. Các triệu chứng bao gồm sốt nhẹ đến vừa (37,5°C – 39°C), đau họng, chán ăn, mệt mỏi, có thể kèm theo tiêu chảy hoặc đau bụng. Nếu trẻ sốt cao, cần cho uống thuốc hạ sốt đúng liều lượng theo hướng dẫn và theo dõi sát triệu chứng.
Giai đoạn 3: Toàn phát (3 – 7 ngày)
Đây là giai đoạn điển hình với các triệu chứng đặc trưng của tay chân miệng. Trẻ xuất hiện các vết loét miệng gây đau rát, bỏ ăn, bỏ bú, chảy nước dãi. Đồng thời, trẻ nổi ban đỏ hoặc phỏng nước ở lòng bàn tay, lòng bàn chân, đầu gối, mông, cùi chỏ. Các nốt ban thường tồn tại khoảng 5 – 7 ngày và có thể để lại vết thâm.
Trong giai đoạn này, biến chứng thần kinh, tim mạch, hô hấp có thể xuất hiện từ ngày thứ 2 đến ngày thứ 5. Một trong những dấu hiệu cần cảnh giác là trẻ giật mình chới với, ngủ không yên, nôn nhiều, sốt cao liên tục. Đây là biểu hiện cảnh báo nguy cơ tổn thương hệ thần kinh.
Giai đoạn 4: Hồi phục (3 – 5 ngày)
Sau khi trải qua giai đoạn toàn phát mà không có biến chứng, trẻ sẽ dần hồi phục. Triệu chứng sốt giảm, các vết loét miệng lành lại, ban da mờ đi. Trẻ ăn uống và sinh hoạt bình thường trở lại. Tuy nhiên, virus vẫn có thể tồn tại trong cơ thể trẻ một thời gian, do đó cần tiếp tục cách ly và vệ sinh cẩn thận để tránh lây lan.
Bệnh tay chân miệng có thể tái phát không?
Câu trả lời là có. Tay chân miệng có thể tái phát nhiều lần trong đời vì bệnh do nhiều chủng virus khác nhau gây ra. Khi trẻ nhiễm một chủng virus, cơ thể chỉ tạo miễn dịch với đúng chủng đó và không có khả năng bảo vệ chéo với các chủng khác. Vì vậy, trẻ từng mắc tay chân miệng do Coxsackievirus A16 vẫn có thể mắc lại do Enterovirus 71, A6, A10…
Mỗi lần mắc bệnh, biểu hiện có thể giống hoặc khác với lần trước. Do đó, cha mẹ cần tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng ngừa, theo dõi sát sao sức khỏe của trẻ.
Các biến chứng nguy hiểm cần lưu ý
Mặc dù đa số trường hợp tay chân miệng có thể tự khỏi, nhưng một số biến chứng có thể đe dọa đến tính mạng nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời.
Biến chứng thần kinh bao gồm viêm não, viêm màng não, viêm thân não, viêm não tủy, liệt mềm cấp, co giật, hôn mê. Biến chứng tim mạch – hô hấp bao gồm viêm cơ tim, phù phổi cấp, suy tim, trụy mạch. Ngoài ra, trẻ cũng có thể bị mất nước nghiêm trọng, bội nhiễm các vết phỏng nước, rụng móng tay móng chân sau vài tuần mắc bệnh.
Tham khảo: Giải đáp: Chân tay miệng ở trẻ có lây không?
Cách phòng ngừa bệnh tay chân miệng
Hiện tại, Việt Nam chưa có vắc xin phòng bệnh tay chân miệng, tuy nhiên một số đơn vị đang phối hợp nghiên cứu để sớm đưa vắc xin này vào sử dụng. Trong thời gian chờ đợi, cha mẹ nên áp dụng các biện pháp phòng bệnh chủ động như sau:
-
Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, nhất là trước khi ăn và sau khi thay tã.
-
Giữ vệ sinh nhà cửa, khử khuẩn đồ chơi, vật dụng cá nhân của trẻ.
-
Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với người đang mắc bệnh.
-
Đeo khẩu trang khi đến nơi đông người.
-
Tăng cường dinh dưỡng và sức đề kháng cho trẻ bằng thực phẩm lành mạnh.
-
Cách ly trẻ bệnh ít nhất 7–10 ngày.
Khi nào cần đưa trẻ đến bệnh viện?
Trẻ cần được đưa đến cơ sở y tế nếu có các biểu hiện sau:
-
Sốt trên 39 độ hoặc sốt kéo dài hơn 2 ngày không giảm.
-
Giật mình, run tay chân, đi đứng loạng choạng.
-
Khó thở, thở nhanh, thở rút lõm ngực.
-
Nôn nhiều, ngủ li bì, khó đánh thức.
-
Da nổi bông, vã mồ hôi nhiều, quấy khóc không dứt.
Việc thăm khám kịp thời giúp trẻ tránh được các biến chứng nặng, đồng thời có hướng điều trị đúng đắn và hiệu quả.
Bệnh tay chân miệng tuy thường gặp và đa phần lành tính nhưng vẫn tiềm ẩn nguy cơ biến chứng nguy hiểm nếu không được theo dõi và chăm sóc đúng cách. Hiểu rõ các giai đoạn phát triển của bệnh sẽ giúp cha mẹ chủ động hơn trong việc nhận biết sớm, chăm sóc hiệu quả và phòng ngừa lây lan. Đừng chủ quan, hãy đồng hành cùng con trên hành trình bảo vệ sức khỏe mỗi ngày.
Bài viết liên quan:
- Giải đáp: Bé bị chân tay miệng có kiêng gió không?
- Trẻ bị chân tay miệng có kiêng nước không?
- Trẻ bị chân tay miệng tắm lá gì để nhanh khỏi?
