Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong sự tăng trưởng và phát triển của trẻ những năm đầu đời. Để lựa chọn một thực đơn hợp lý cho trẻ, phụ huynh cần nắm rõ các dưỡng chất và cách thiết kế sao cho khoa học. Cùng Kids Plaza tìm hiểu thông qua bài viết dưới đây.
Thế nào là một thực đơn đúng – hợp lý – khoa học cho trẻ?
Một thực đơn dinh dưỡng hợp lý thể hiện thông qua chế độ ăn uống cung cấp đủ và cân đối các nhóm chất dinh dưỡng cần thiết để hỗ trợ sức khỏe và sự phát triển toàn diện của trẻ. Thực đơn này phải đảm bảo rằng trẻ nhận đủ lượng năng lượng, protein, vitamin, khoáng chất và chất xơ để phát triển cơ bắp, xương, não bộ và hệ thống miễn dịch, đồng thời giảm nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe.
Theo Chuyên gia – BS.CKI. Phan Thị Hiền Thu, Nguyên Trưởng khoa Truyền thông GDSK Trung tâm Dinh dưỡng TP.HCM, tốc độ phát triển của trẻ sẽ tương đối nhanh trong những tháng năm đầu đời. Tuy nhiên, tại từng thời điểm phát triển khác nhau, trẻ sẽ cần các mức dinh dưỡng khác nhau.
Đầu tiên, cần đảm bảo đủ 4 nhóm dưỡng chất chính
Một thực đơn hợp lý cho trẻ cần đảm bảo cung cấp đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng cơ bản:
- Tinh bột / bột đường (carbohydrates): thông qua cơm, gạo, cháo, nui, bánh mì, … để cung cấp năng lượng, tăng cường hệ miễn dịch.
- Chất đạm (protein): từ thịt, cá, tôm, cua, trứng, … hay protein từ thực vật như đậu hủ, các loại hạt, … để xây dựng và sửa chữa tế bào cơ thể. Tuy nhiên, phụ huynh cần chú ý ưu tiên loại đạm có giá trị sinh học cao (protein nguồn động vật).
- Rau, củ, quả như cải bẹ xanh, cà chua, bí đỏ, … để cung cấp vitamin và khoáng chất. Mặc dù đây là nhóm chất cung cấp nguồn năng lượng thấp nhưng rất quan trọng trong quá trình trao đổi chất, hỗ trợ chuyển hóa chất và giúp bé hấp thu dưỡng chất từ các thực phẩm khác tốt hơn.
- Chất béo thông qua dầu thực vật, các loại hạt, … để hỗ trợ hấp thụ các vitamin liposoluble và cung cấp năng lượng dự trữ cho cơ thể. Đối với trẻ dưới 2 tuổi, chất béo chiếm 40% nhu cầu năng lượng mỗi ngày, tăng cường phát triển trí não và hệ thần kinh. Khi trẻ càng lớn, nhu cầu chất béo cũng thay đổi. Chất béo chuyển hóa và chất béo bão hòa (có trong thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh, thịt đỏ, …) nên hạn chế. Thay vào đó, hãy ưu tiên sử dụng các chất béo không bão hòa có lợi cho cơ thể (dầu thực vật, dầu ô liu, các loại hạt, cá béo, cá biển như cá hồi, cá thu, cá trích…).
Thiết kế thực đơn cho trẻ như thế nào là hợp lý và khoa học?
Ngoài việc đảm bảo 4 nhóm chất chính ở trên, thực đơn nên đa dạng với nhiều loại thức ăn khác nhau từ mỗi nhóm chất dinh dưỡng để đảm bảo rằng trẻ không chỉ nhận đủ chất dinh dưỡng mà còn hấp thụ nhiều loại vitamin và khoáng chất khác nhau.
Trong quá trình thiết kế thực đơn, phụ huynh cần lưu ý:
- Chọn thực phẩm tươi và ít chế biến: Ưu tiên sử dụng thực phẩm tự nhiên và ít chế biến sẵn. Thức ăn tươi ngon và không chứa chất bảo quản và phẩm màu là lựa chọn tốt nhất.
- Không chứa nhiều đường và hạn chế thức ăn nhanh, đồ uống có ga: Hạn chế thức ăn chứa nhiều đường và thức ăn nhanh vì những thực phẩm này có thể dẫn đến tăng nguy cơ béo phì và các vấn đề sức khỏe khác.
- Sử dụng tháp dinh dưỡng: Để xây dựng thực đơn ăn uống đầy đủ và cân bằng cho trẻ, phụ huynh có thể sử dụng tháp dinh dưỡng, bao gồm các nhóm dinh dưỡng toàn diện để mẹ có thể lựa chọn và không bỏ sót bất kỳ nhóm dinh dưỡng nào. Mỗi trẻ sẽ có một tháp dinh dưỡng khác nhau tùy thuộc vào độ tuổi và thể trạng.
- Khi lên thực đơn dinh dưỡng cho trẻ giai đoạn đầu ăn dặm, phụ huynh nên lựa chọn theo nguyên tắc: từ ngọt đến mặn, từ loãng đến đặc. Bởi ở giai đoạn này hệ tiêu hóa của bé chưa ổn định và chưa phát triển đầy đủ.
- Cho trẻ ăn uống đúng giờ: Duy trì thời gian bữa ăn đều đặn giúp trẻ phát triển thói quen ăn uống lành mạnh.
- Theo dõi sự phát triển: Theo dõi tăng trưởng và sự phát triển của trẻ để điều chỉnh thực đơn theo nhu cầu của họ.
Ngoài ra, phụ huynh cũng có thể cho trẻ bổ sung các sản phẩm từ sữa. Sữa và các sản phẩm từ sữa là thực phẩm giàu protein và canxi. Đó là lý do tại sao sữa rất tốt cho trẻ và đặc biệt là giúp tăng trưởng chiều cao. Trẻ cần sữa và sản phẩm từ sữa để cung cấp canxi cho xương và răng phát triển. Sữa mẹ hoặc sữa công thức là lựa chọn tốt cho bé nhỏ, và sau đó có thể bổ sung với sản phẩm từ sữa như sữa chua và phô mai.
Đồng hành với phụ huynh bổ sung vào thực đơn khoa học – tối ưu dưỡng chất cho sự phát triển toàn diện của trẻ những năm đầu đời, sữa mát Nhật Bản Morinaga tuân theo quy chuẩn dinh dưỡng của Tổ chức Y tế Thế Giới WHO và nhu cầu dinh dưỡng của trẻ em Việt Nam, giúp bổ sung Lactoferrin có tác dụng như chất kháng khuẩn, hạn chế hoạt động của virus, tăng cường hệ miễn dịch… ; cung cấp đầy đủ và cân bằng các dưỡng chất như BB536 cải thiện hoạt động hệ tiêu hóa, DHA, Vitamin và khoáng chất,… giúp bé phát triển toàn diện về thể chất và trí tuệ.
Xem thêm:
- Cần đảm bảo những nhóm chất nào trong thực đơn của trẻ?
- Vì sao trẻ ăn nhiều, ăn khỏe vẫn không tăng cân?
- Thực đơn bổ sung vi chất dinh dưỡng cho trẻ mẹ cần biết
