Thắc mắc phổ biến của nhiều chị em có tiền sử cổ tử cung yếu, ngắn bẩm sinh là cổ tử cung ngắn có đặt vòng được không? Đặt vòng tránh thai là biện pháp ngừa thai lâu dài, hiệu quả cao, tuy nhiên không phải trường hợp nào cũng phù hợp. Việc cổ tử cung ngắn có thể ảnh hưởng đến quá trình đặt vòng, khả năng cố định vòng và nguy cơ tuột vòng sau đó. Vậy thực tế, phụ nữ có cổ tử cung ngắn có đặt vòng được không và khi nào nên trì hoãn để đảm bảo an toàn sức khỏe thai kỳ?
Đặt vòng tránh thai là gì?
Vòng tránh thai (hay còn gọi là Intrauterine Device – IUD) là một dụng cụ nhỏ, thường có hình chữ T, được đặt trực tiếp vào buồng tử cung nhằm ngăn cản quá trình thụ tinh hoặc làm tổ của trứng đã thụ tinh, giúp tránh thai hiệu quả trong thời gian dài mà không cần can thiệp hằng ngày.
Hiện nay, vòng tránh thai được chia thành hai loại phổ biến nhất:
- Vòng tránh thai bằng đồng (Cu-IUD): hoạt động nhờ khả năng giải phóng ion đồng, tạo môi trường bất lợi cho tinh trùng và trứng. Loại này có thể sử dụng trong 5–10 năm.
- Vòng tránh thai chứa nội tiết tố: có cơ chế tiết ra hormone progestin giúp làm đặc dịch nhầy cổ tử cung và mỏng lớp niêm mạc tử cung, ngăn tinh trùng gặp trứng. Hiệu quả của loại này kéo dài 3–5 năm.
Tùy vào nhu cầu kế hoạch hóa gia đình, tình trạng sức khỏe và mong muốn về thời gian tránh thai, phụ nữ có thể lựa chọn loại vòng phù hợp sau khi được bác sĩ chuyên khoa tư vấn.
Theo kết quả điều tra Mục tiêu Phát triển Bền vững của Việt Nam về Trẻ em và Phụ nữ (SDGCW) 2020–2021, có đến 72,8% phụ nữ từ 15–49 tuổi (đang có chồng hoặc sống chung như vợ chồng) sử dụng biện pháp tránh thai, trong đó 59,8% chọn các phương pháp hiện đại và 13% vẫn dùng biện pháp truyền thống. Đáng chú ý, đặt vòng tránh thai chiếm tỷ lệ cao nhất – 23,7%, cho thấy đây vẫn là phương pháp ngừa thai được ưa chuộng nhất tại Việt Nam.
Không chỉ phổ biến vì hiệu quả lâu dài, đặt vòng tránh thai còn được đánh giá cao bởi:
- Chi phí hợp lý, phù hợp với nhiều nhóm phụ nữ.
- Thủ thuật đơn giản, thực hiện nhanh chóng, ít đau và có thể quay lại sinh hoạt bình thường chỉ sau 1–2 ngày.
- Tác dụng tránh thai bền vững, lên đến hàng năm mà không cần ghi nhớ liều dùng như thuốc.
- Ít ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể và nội tiết, đặc biệt phù hợp với phụ nữ không muốn dùng hormone toàn thân.
Chính vì những ưu điểm này, đặt vòng tránh thai đã và đang trở thành một trong những lựa chọn hàng đầu của phụ nữ Việt Nam hiện nay khi có nhu cầu tránh thai an toàn, hiệu quả và lâu dài.
Cổ tử cung ngắn có đặt vòng được không?
Hiện nay, chưa có nghiên cứu y khoa nào khẳng định rằng phụ nữ có cổ tử cung ngắn hoàn toàn không thể đặt vòng tránh thai (IUD). Theo các tài liệu chuyên môn và hướng dẫn lâm sàng hiện hành, những nghiên cứu về đo chiều dài cổ tử cung hay dự phòng sinh non thường tập trung vào việc quản lý thai kỳ, chứ không trực tiếp đề cập đến việc đặt vòng IUD cho nhóm phụ nữ có cổ tử cung ngắn. Điều này có nghĩa là việc đặt vòng vẫn có thể thực hiện, nhưng cần được đánh giá cá nhân hóa tùy vào tình trạng từng người.
Khi xem xét đặt vòng tránh thai ở người có cổ tử cung ngắn, bác sĩ sẽ đánh giá tổng thể các yếu tố như:
- Kích thước và tư thế tử cung (ngả trước hay ngả sau).
- Mức độ ngắn của cổ tử cung, có kèm tổn thương hay không.
- Tình trạng viêm nhiễm phụ khoa hiện tại.
- Khoảng thời gian sau sinh hoặc sau can thiệp sản khoa gần đây.
Nếu cổ tử cung ngắn nhưng vẫn ổn định, không có dấu hiệu viêm, sẹo hoặc bất thường cấu trúc, vòng tránh thai vẫn có thể được đặt an toàn dưới sự giám sát và thao tác của bác sĩ chuyên khoa sản phụ khoa giàu kinh nghiệm.
Ngược lại, trong những trường hợp cổ tử cung quá ngắn kèm theo tiền sử sinh non, sảy thai muộn, hoặc đã từng tuột vòng, nguy cơ vòng bị rơi, di lệch hoặc gây kích ứng tử cung sẽ cao hơn. Khi đó, bác sĩ có thể khuyến nghị trì hoãn việc đặt vòng, hoặc chuyển sang phương pháp tránh thai khác an toàn hơn, như:
- Thuốc tránh thai nội tiết dạng uống hoặc dán.
- Que cấy tránh thai dưới da.
- Thuốc tiêm tránh thai định kỳ.
Nhìn chung, phụ nữ cổ tử cung ngắn có đặt vòng được không và câu trả lời là vẫn có thể đặt vòng, nhưng cần được thăm khám và đánh giá kỹ lưỡng từ các bác sĩ có chuyên môn. Quyết định cuối cùng nên dựa trên tình trạng cổ tử cung, tiền sử sản khoa và tư vấn trực tiếp từ bác sĩ chuyên khoa, nhằm đảm bảo an toàn, hiệu quả và hạn chế tối đa biến chứng sau đặt vòng.
Khi nào nên trì hoãn đặt vòng tránh thai?
Không phải trường hợp nào cũng có thể đặt vòng ngay, đặc biệt với phụ nữ có cổ tử cung ngắn hoặc tiền sử sản khoa phức tạp. Trong một số tình huống nhất định, bác sĩ sẽ khuyến nghị trì hoãn việc đặt vòng IUD để đảm bảo an toàn và giảm nguy cơ biến chứng:
- Vừa mới sinh con hoặc vừa sảy thai: Sau khi sinh hoặc sảy thai, tử cung và cổ tử cung cần thời gian để hồi phục hoàn toàn. Nếu đặt vòng quá sớm, cổ tử cung vẫn còn mềm và mở, làm tăng nguy cơ tuột vòng, viêm nhiễm hoặc chảy máu.
- Đang mắc các bệnh viêm nhiễm phụ khoa: Trường hợp có viêm cổ tử cung, viêm vùng chậu hoặc nhiễm trùng đường sinh dục đang hoạt động, việc đặt vòng có thể khiến vi khuẩn lan sâu hơn vào tử cung, dẫn đến nhiễm trùng nặng hoặc viêm dính buồng tử cung.
- Cổ tử cung ngắn kèm tiền sử sinh non hoặc đã từng khâu vòng cổ tử cung (cerclage): Với nhóm này, cổ tử cung thường yếu và nhạy cảm, việc đặt vòng có thể làm tăng áp lực cơ học lên vùng cổ tử cung, gây đau hoặc kích thích mở cổ tử cung sớm. Do đó, cần được bác sĩ sản phụ khoa chuyên khoa đánh giá kỹ trước khi quyết định.
- Tử cung có bất thường cấu trúc hoặc u xơ: Khi tử cung bị dị dạng, lệch hoặc có khối u xơ làm biến dạng khoang tử cung, việc đặt vòng sẽ khó cố định đúng vị trí, tăng nguy cơ tuột hoặc chọc thủng tử cung.
Cần hiểu rằng, trì hoãn không có nghĩa là không thể đặt vòng. Việc này chỉ nhằm chờ thời điểm thích hợp hơn, khi cơ thể đã ổn định hoặc tình trạng bệnh lý được kiểm soát. Trong thời gian đó, phụ nữ có thể chuyển sang phương pháp tránh thai tạm thời khác, như thuốc uống, bao cao su, hoặc que cấy, để đảm bảo hiệu quả ngừa thai và an toàn sức khỏe.
Tóm lại, phụ nữ có cổ tử cung ngắn vẫn có thể đặt vòng tránh thai, nhưng cần được bác sĩ sản phụ khoa thăm khám và đánh giá kỹ lưỡng trước khi thực hiện. Trong các trường hợp cổ tử cung quá ngắn, vừa sinh, mới sảy thai hoặc có viêm nhiễm phụ khoa đang hoạt động, bác sĩ có thể khuyến nghị trì hoãn đặt vòng tạm thời, hoặc chuyển sang phương pháp tránh thai thay thế như thuốc nội tiết, que cấy hoặc bao cao su.
Điều quan trọng nhất là chị em không nên tự quyết định đặt vòng khi chưa được khám chuyên khoa, bởi mỗi cơ địa là khác nhau. Khi được tư vấn đúng cách và thực hiện tại cơ sở y tế uy tín, đặt vòng tránh thai vẫn là giải pháp an toàn, tiện lợi và hiệu quả cho phụ nữ – kể cả với những người có cổ tử cung ngắn.
Xem thêm:
