Mẹ bầu nên xét nghiệm tiểu đường thai kỳ khi nào?

Tiểu đường thai kỳ là một trong những vấn đề sức khỏe đáng lo ngại trong thai kỳ hiện nay. Tỉ lệ mẹ bầu mắc bệnh này đang có xu hướng tăng lên rõ rệt, đi kèm với đó là hàng loạt nguy cơ cho cả mẹ và thai nhi nếu không được phát hiện và can thiệp sớm. Vậy xét nghiệm tiểu đường thai kỳ nên thực hiện vào thời điểm nào là tốt nhất? Hãy cùng tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây để có sự chuẩn bị chủ động và khoa học nhất cho thai kỳ khỏe mạnh.

Vì sao mẹ bầu cần tầm soát tiểu đường thai kỳ?

Tiểu đường thai kỳ (đái tháo đường thai kỳ) là tình trạng rối loạn dung nạp đường được phát hiện lần đầu tiên trong thời gian mang thai, dù trước đó mẹ chưa từng mắc tiểu đường.

Nếu không được chẩn đoán và theo dõi kịp thời, tiểu đường thai kỳ có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm:

• Đối với mẹ: tăng nguy cơ tiền sản giật, cao huyết áp, phù tay chân, nhiễm trùng tiết niệu, tăng khả năng sinh mổ…

• Đối với thai nhi: dễ bị vàng da sơ sinh, hạ đường huyết sau sinh, thừa cân, phì đại cơ quan nội tạng, dị tật bẩm sinh, thậm chí có nguy cơ tử vong chu sinh nếu không kiểm soát tốt.

Ngoài ra, mẹ bị tiểu đường thai kỳ có nguy cơ sinh con to > 4000g, tăng tỷ lệ chấn thương khi sinh, và có thể ảnh hưởng lâu dài đến sự phát triển thể chất và chuyển hóa của trẻ sau này.

Mẹ bầu nên xét nghiệm tiểu đường thai kỳ khi nào?

Việc xét nghiệm tiểu đường thai kỳ được thực hiện theo khuyến cáo dựa vào nguy cơ cá nhân của từng thai phụ:

Với mẹ bầu không có yếu tố nguy cơ cao:

• Thực hiện xét nghiệm đường huyết lúc đói trong các lần khám thai đầu tiên.

• Nếu kết quả ≥ 92 mg/dL, mẹ sẽ được chỉ định làm nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống (OGTT) để đánh giá chính xác.

• Nếu kết quả bình thường, vẫn cần thực hiện nghiệm pháp OGTT vào tuần 24 đến 28 của thai kỳ – thời điểm lý tưởng nhất để sàng lọc bệnh tiểu đường thai kỳ.

Với mẹ bầu có yếu tố nguy cơ cao:

• Xét nghiệm sớm ngay từ tam cá nguyệt đầu tiên hoặc ngay trong lần khám thai đầu tiên.

• Dù kết quả sàng lọc ban đầu bình thường, vẫn cần lặp lại nghiệm pháp OGTT ở tuần thai 24–28 để đảm bảo không bỏ sót chẩn đoán.

Các yếu tố nguy cơ bao gồm:

• Gia đình có người bị tiểu đường type 2.

• Tiền sử tiểu đường thai kỳ trong lần mang thai trước.

• Từng sinh con nặng trên 4kg hoặc thai lưu không rõ nguyên nhân.

• Tiền sử sẩy thai liên tiếp (≥ 3 lần).

• Có bệnh lý rối loạn nội tiết, thừa cân, béo phì…

Vì sao nên xét nghiệm vào tuần thai thứ 24–28?

Theo nghiên cứu, từ tuần thai 24 trở đi, bánh nhau bắt đầu sản sinh nhiều nội tiết tố như estrogen, cortisol, lactogen rau thai… gây ra tình trạng đề kháng insulin sinh lý. Đây chính là yếu tố làm tăng nguy cơ tăng đường huyết trong thai kỳ, đặc biệt ở những người có nguy cơ cao.

Do đó, tuần thứ 24–28 là “thời điểm vàng” để tầm soát tiểu đường thai kỳ, đảm bảo phát hiện sớm và can thiệp kịp thời trước khi các biến chứng xảy ra.

Quy trình xét nghiệm tiểu đường thai kỳ như thế nào?

Hiện nay, phương pháp phổ biến nhất là nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống (OGTT 75g). Quy trình bao gồm:

1. Nhịn ăn từ 8–12 giờ trước khi làm xét nghiệm (thường thực hiện vào sáng sớm).

2. Lấy máu lần 1 để đo đường huyết lúc đói.

3. Uống 75g glucose pha với 200ml nước trong vòng 5 phút.

4. Lấy máu thêm 2 lần sau 1 giờ và 2 giờ để đánh giá phản ứng của cơ thể với glucose.

Kết quả bình thường:

• Lúc đói: < 92 mg/dL

• Sau 1 giờ: < 180 mg/dL

• Sau 2 giờ: < 153 mg/dL

Nếu có từ 2 chỉ số trở lên vượt ngưỡng, được xác định là tiểu đường thai kỳ. Nếu chỉ có 1 chỉ số bất thường, gọi là rối loạn dung nạp glucose – vẫn cần theo dõi sát.

Tham khảo: Gợi ý thực đơn cho mẹ bầu bị tiểu đường thai kỳ

Ngoài xét nghiệm đường huyết, mẹ bầu cần lưu ý gì?

Trong tam cá nguyệt thứ 2, không chỉ tiểu đường mà mẹ bầu còn phải đối diện với nhiều vấn đề khác như: nguy cơ sinh non, dị tật thai nhi, rối loạn huyết áp… Do đó, bên cạnh xét nghiệm đường huyết, mẹ bầu nên thực hiện đồng thời:

• Siêu âm hình thái học thai nhi

• Tầm soát dị tật bẩm sinh

• Theo dõi huyết áp, cân nặng

• Xét nghiệm nước tiểu định kỳ

Việc theo dõi toàn diện sẽ giúp bác sĩ đưa ra chỉ định phù hợp, đảm bảo sức khỏe tốt nhất cho mẹ và sự phát triển tối ưu của thai nhi.

Xét nghiệm tiểu đường thai kỳ là một phần không thể thiếu trong hành trình khám thai định kỳ của mẹ bầu. Việc phát hiện sớm giúp kiểm soát đường huyết hiệu quả, hạn chế các biến chứng nguy hiểm và tạo nền tảng cho một thai kỳ khỏe mạnh.

Hãy chủ động hỏi ý kiến bác sĩ sản khoa trong lần khám đầu tiên và ghi nhớ mốc xét nghiệm từ tuần 24 đến 28 để không bỏ lỡ thời điểm vàng tầm soát bệnh.

Đừng để tiểu đường thai kỳ âm thầm ảnh hưởng đến mẹ và bé. Chủ động phòng ngừa – chính là yêu thương con từ trong bụng mẹ!

Bài viết liên quan:

• Tiểu đường thai kì và những điều cần lưu ý cho mẹ bầu
• Bà bầu mắc tiểu đường thai kỳ nên ăn gì?